Rok 2026 będzie kluczowy dla zakończenia negocjacji w sprawie Nowego Unijnego Kodeksu Celnego (nUKC), który fundamentalnie zmieni funkcjonowanie systemu celnego w UE. – To ważny moment dla tysięcy firm działających w handlu międzynarodowym. Muszą przygotować się na największą transformację systemu celnego od dekad– mówi Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.
Reforma, zwana Nowym Unijnym Kodeksem Celnym przewiduje stworzenie całkowicie nowego systemu celnego opartego na centralizacji danych i cyfryzacji procedur. Kluczowe zmiany mają wejść w życie stopniowo – od 1 marca 2028 roku zostaną wprowadzone nowe zasady dla e-commerce oraz rozpocznie działalność Urząd Celny UE.
Największe: cyfryzacja i centralizacja danych
– Przed branżą TSL stoi bezprecedensowe wyzwanie technologiczne i organizacyjne. Firmy muszą nie tylko zainwestować w dostosowanie swoich systemów IT do nowych standardów, ale także przygotować się na utratę części dotychczasowych uproszczeń celnych – podkreśla Joanna Porath.
Podstawą reformy będzie EU Customs Data Hub – centralny portal, do którego wszystkie firmy będą musiały przesyłać dane celne. – Zamiast komunikacji z poszczególnymi urzędami celnymi, przedsiębiorcy będą składać zgłoszenia tylko raz, do jednego systemu. Brzmi to prościej, ale wymaga nakładów na wdrożenie nowych rozwiązań informatycznych – wyjaśnia Joanna Porath.
Harmonogram wdrażania reformy
Według aktualnych ustaleń, reforma będzie wprowadzana etapami:
– 1 stycznia 2028 r. – rozpoczęcie operacyjnej działalności Urzędu Celnego UE
– 1 marca 2028 r. – wprowadzenie nowych zasad dla e-commerce, w tym zniesienie zwolnienia z cła dla przesyłek o wartości do 150 EUR oraz koncepcji “domniemanego importera”
– Od 2028 r. – obowiązkowe wdrożenie EU Customs Data Hub dla firm e-commerce
– Od 2032 r. – dobrowolne korzystanie z platformy dla pozostałych przedsiębiorców oraz możliwość ubiegania się o status “Trust and Check”
– Od 2038 r. – obowiązkowe korzystanie z EU Customs Data Hub dla wszystkich importerów do UE
Nowe możliwości, ale i wyzwania
Choć długoterminowym celem reformy jest uproszczenie procedur celnych, w okresie przejściowym firmy muszą liczyć się z dodatkowymi wyzwaniami. – W ramach modernizacji systemu celnego wycofana zostanie część uproszczeń, z których dotychczas korzystały firmy, co może wydłużyć proces i wpłynąć na efektywność łańcuchów dostaw – tłumaczy Joanna Porath.
Wiele zmian czeka sektor e-commerce. Zniesienie zwolnienia celnego dla towarów o wartości poniżej 150 EUR radykalnie zwiększy liczbę zgłoszeń celnych. – Każda przesyłka, nawet o minimalnej wartości, będzie musiała przejść pełną procedurę celną. Dla firm logistycznych to ogromne wyzwanie operacyjne – dodaje prezeska AC Porath.
Reforma wprowadza również korzystne rozwiązania dla firm, tzw. status “Trust and Check”. Ma on stopniowo zastąpić obecny program AEO i pozwoli wybranym przedsiębiorcom na wprowadzanie towarów do UE z zastosowaniem uproszczeń i ułatwień celnych.
Od 2032 roku ci przedsiębiorcy będą współpracować z jedną administracją celną w całej UE.
Co będzie dalej?
Dla firm działających w handlu międzynarodowym kluczowe jest śledzenie postępów prac legislacyjnych i rozpoczęcie przygotowań już teraz – szczególnie w zakresie modernizacji systemów informatycznych i szkoleń personelu.
– Reforma Unii Celnej to nie tylko wyzwanie, ale także szansa na zbudowanie bardziej efektywnego i transparentnego systemu celnego. Firmy, które już teraz zaczną się przygotowywać – inwestując w nowoczesne systemy IT i szkoląc personel – będą w znacznie lepszej pozycji, gdy nowe przepisy wejdą w życie – podsumowuje Joanna Porath.
