W lecie 2020 r. GDDKiA zbadała preferencje i motywy korzystania z Miejsc Obsługi Podróżnych (MOP). W ankiecie opublikowanej na stronie Dyrekcji oraz na portalu Facebook wzięło udział 1665 osób. Celem badania była ocena jakości i zadowolenia ze świadczonych w MOP usług, a także określenie zmian, jakie powinny zostać wdrożone. Jednym z wniosków z ankiety jest potrzeba wprowadzenia lokalnej kuchni.

Jak wynika z badań, główną przyczyną zatrzymywania się w Miejscach Obsługi Podróżnych jest chęć skorzystania z toalety (30 proc. odpowiedzi). Istotna z punktu widzenia użytkowników jest także potrzeba odpoczynku w czasie trasy (21 proc.) oraz konieczność zatankowania pojazdu (14 proc.). 42 proc. ankietowanych korzysta z usług dostępnych na MOP-ach sporadycznie, jedynie w okresie wakacji lub ferii. 33 proc. osób zatrzymuje się tam kilka razy w miesiącu, a 16 proc. kilka razy w ciągu tygodnia.

Kluczową kwestią dla użytkowników MOP-ów jest dogodna lokalizacja (36 proc. badanych), a także dostęp do konkretnych funkcji i usług (35 proc.). Na dalszych miejscach uplasowało się przywiązanie do danej marki świadczącej usługi w ramach MOP (10 proc.) oraz kwestia cen (6 proc.).

Odległości są optymalne

Opinie na temat lokalizacji Miejsc Obsługi Podróżnych są bardzo różne. 42 proc. użytkowników uważa, że zlokalizowane są one w zbyt dużych odległościach, zaś 38 proc. twierdzi, że odległości te są optymalne. Dana ocena może być uzależniona od konkretnych dróg, z których korzystają uczestnicy badania.  Na niektórych nowo otwartych odcinkach trwają bowiem dopiero poszukiwania dzierżawców, którzy zapewnią usługi niezbędne do podniesienia kategorii MOP-u z I do II, lub toczą się postępowania przetargowe na budowę i dzierżawę przyszłego MOP-u kategorii II. GDDKiA zarządza MOP-ami kategorii I, wyposażonymi w parkingi i toalety. Miejsca Obsługi Podróżnych kategorii II, na których kierowcy mogą zatankować paliwo i skorzystać z obiektów gastronomicznych, zarządzane są przez prywatne podmioty. Podobnie jak MOP-y kategorii III, na których świadczone mogą być także usługi hotelowe.

Uczestnicy ankiety określili, które usługi dostępne na MOP-ach są dla nich najbardziej istotne. Niemal 91 proc. osób wskazało możliwość skorzystania z toalety. Na drugim miejscu znalazła się możliwość zjedzenia ciepłej przekąski, wypicia kawy lub herbaty, a na trzecim dostęp do restauracji i szansa na zjedzenie pełnego posiłku. Najmniej istotna z punktu widzenia użytkowników okazała się usługa hotelowa.

W badaniu padło również pytanie, skierowane głównie do kierowców pojazdów ciężarowych, dotyczące zasadności rozbudowy MOP-ów o dodatkowe, strzeżone i płatne miejsca postojowe z możliwością rezerwacji. 32 proc. ankietowanych stwierdziło, że jest to dobre rozwiązanie, natomiast nie przewidują regularnego korzystania z takich miejsc. 29 proc. korzystałoby z usługi, pod warunkiem jej rynkowej ceny. Według 23 proc. użytkowników nie ma potrzeby rozbudowy MOP-ów o takie parkingi.

Place zabaw? Korzystamy sporadycznie

Zapytani o strefę wypoczynkową w ramach MOP-ów (ławki ze stolikami, place zabaw) ankietowani w większości wskazywali, że korzystają z niej sporadycznie (niecałe 52 proc.). Podobny procent badanych uznał, że oferta gastronomiczno-handlowa w Miejscach Obsługi Podróżnych powinna zostać poszerzona.

W pytaniu otwartym dotyczącym wzbogacenia MOP-ów o nowe funkcje i usługi niemal 13 proc. osób wskazało na konieczność stworzenia większej liczby toalet i pryszniców. Jednocześnie jednak większość ankietowanych (ok. 58 proc.) odrzuciła możliwość wprowadzenia niewielkiej opłaty (do 1 zł) za korzystanie z toalet w zamian za podniesienie ich standardu. Odmiennego zdania było 42 proc. osób. Dla 11 proc. respondentów ważna okazała się również kwestia większej liczby miejsc parkingowych dla pojazdów ciężarowych.

Kolejna ze spraw poruszonych w ankiecie dotyczyła korzystania przez użytkowników MOP-ów z pojazdów napędzanych paliwami alternatywnymi (skroplony gaz ziemny – LNG, sprężony gaz ziemny – CNG, wodór, zasilanie elektryczne). Choć 72 proc. osób stwierdziło, że nie planuje posiadania takiego pojazdu, to 23 proc. rozważa jego zakup już w ciągu najbliższych 5 lat. 8 proc. badanych stwierdziło też, że MOP-y powinny zostać wzbogacone o infrastrukturę do ładowania pojazdów elektrycznych, a zdaniem 52 proc. osób wybudowanie takich stacji na MOP-ach przyczyni się do rozwoju rynku pojazdów napędzanych przez paliwa alternatywne.

W związku z wynikami ankiety GDDKiA planuje przeprowadzenie audytu MOP-ów położonych przy drogach ekspresowych i autostradach pod kątem liczby miejsc parkingowych dla pojazdów ciężarowych. Rozpoczęte zostały także prace, których celem jest zwiększenie komfortu wypoczynku kierowców samochodów ciężarowych, m.in. poprzez ograniczenie hałasu dochodzącego z drogi. Zaś w celu zapewnienia wszystkim kierowcom informacji o danym MOP-ie, w ramach Krajowego Systemu Zarządzania Ruchem opracowywane jest obecnie rozwiązanie, na podstawie którego użytkownicy otrzymają informację o odległości do najbliższego MOP-u oraz znajdujących się na nim dostępnych miejscach parkingowych. Te dane będą wyświetlane na tablicach zmiennej treści zlokalizowanych wzdłuż dróg krajowych.

Ponieważ badani sygnalizowali potrzebę urozmaicenia oferty gastronomicznej, m.in. o lokalne i zdrowsze jedzenie, GDDKiA rozpoczęła prace nad przeprowadzeniem badania rynku w zakresie gotowości firm do uruchomienia usług gastronomiczno-handlowych na MOP-ach kat. I.

Zdecydowano też o konieczności opracowania dokumentacji w celu przeprowadzenia postępowania przetargowego w zakresie umieszczenia automatów sprzedających (vendingowych) na MOP-ach tej kategorii. W obszarze utrzymania toalet na MOP-ach, GDDKiA położy jeszcze większy nacisk na utrzymanie ich w należytej czystości oraz przygotuje zestawienie newralgicznych lokalizacji wymagających rozbudowy lub przeprowadzenia prac remontowych.

Odśnieżymy auta

Na MOP-ach zaczną pojawiać się również urządzenia do odśnieżania pojazdów – specjalne rampy lub zautomatyzowane urządzenia. Toczą się już pierwsze przetargi, w których pilotażowo zapisano konieczność ustawienia jednego z tych urządzeń w ciągu 12 miesięcy od przekazania nieruchomości przyszłemu dzierżawcy MOP (na A1 – Mszana Południe, Woźniki Wschód i Zachód, na S3 – Racula Zachód) lub zamontowania ich w ciągu roku od stwierdzenia przez GDDKiA takiej potrzeby (na S8 – Kołaki i Kossaki, na DK8 – Biernatki Wschód i Zachód). Ten ostatni zapis pojawi się również w kolejnych przetargach na dzierżawę MOP-ów, a każdy taki obiekt będzie podlegał analizie konieczności obligatoryjnego umiejscowienia na nim urządzeń do odśnieżania pojazdów ciężarowych.

Zdecydowaną większość osób biorących udział w ankiecie stanowili mężczyźni (niemal 88 proc.). Ponad połowa badanych (56 proc.) to osoby w przedziale wiekowym 26-40 lat, a 22 proc. w przedziale 41-60 lat. Przedstawiciele najmłodszej grupy wiekowej (18-25 lat) stanowili 18 proc. uczestników ankiety, a osób powyżej 61 roku życia było zaledwie 4 proc.

Większość badanych (60 proc.) często, ponieważ więcej niż 16 razy w roku, wyjeżdża w trasy dłuższe niż 50 km. 18 proc. osób pokonuje taki dystans od 10 do 15 razy, a 17 proc. od 4 do 9 razy w ciągu roku. 61 proc. podróży realizowanych jest w celach prywatnych, 16 proc. w celach służbowych, a 22 proc. badanych zadeklarowało się jako kierowcy zawodowi.