Urząd Transportu Kolejowego informuje, że od 2011 r. liczba wagonów krytych używanych przez przewoźników towarowych zmniejszyła się ponad dwudziestokrotnie. Wkrótce wagony towarowe tego typu zostaną całkowicie wyparte z rynku przez wagony specjalizowane. Tymczasem mogą znaleźć zastosowanie wspomagając… ruch pasażerski, szczególnie na terenach atrakcyjnych turystycznie.
Wśród wagonów krytych wyróżniamy wagony budowy normalnej oraz budowy specjalnej. Wagony te przypominają swoim wyglądem zamkniętą skrzynię. W przypadku wagonów krytych budowy normalnej posiadają one przesuwne drzwi boczne umożliwiające załadunek oraz rozładunek towarów, natomiast w przypadku wagonów krytych budowy specjalnej posiadają przesuwne ściany boczne oraz opcjonalnie dodatkowe wyposażenie w postaci ścian działowych oraz uchwytów.
Muzeum techniki kolejowej
Innym rodzajem wagonów krytych były wagony izotermiczne służące do przewozu ładunków mrożonych, głównie produktów spożywczych. Ostatnie wagony izotermiczne w dyspozycji przewoźników kolejowych w Polsce zostały wyłączone z eksploatacji w 2007 roku. Jeden z ostatnich wagonów tego rodzaju znajduje się w stałej ekspozycji Stacji Muzeum w Warszawie.
Na koniec 2019 r. w dyspozycji certyfikowanych przewoźników towarowych znajdowało się 148 wagonów krytych budowy normalnej. To niespełna 5% wszystkich wagonów tego rodzaju którymi dysponowali w 2011 r.
Wagony kryte budowy normalnej są coraz rzadziej wykorzystywane przy transporcie towarów. Ich podstawowym przeznaczeniem był przewóz drobnicy, przesyłek pocztowych oraz ładunków wymagających zabezpieczenia przed czynnikami zewnętrznymi. Wagony te wykorzystywano również do przewozu zwierząt.
Wagony towarowe z rowerami
– Postępująca konteneryzacja wpłynęła na spadek zapotrzebowania na wagony kryte. Choć wagony kryte budowy specjalnej wciąż są wykorzystywane, głównie dzięki możliwości bezpośredniego wyładunku i załadunku palet na rampach ładunkowych wykorzystując ściany przesuwne, wagony kryte budowy normalnej są regularnie wyłączane z eksploatacji – twierdzą urzędnicy UTK.
Nieuchronne zakończenie eksploatacji wagonów krytych budowy normalnej w przewozach towarowych nie musi jednak oznaczać ich bezpowrotnej likwidacji. Jednym ze sposobów ich wykorzystania może być przystosowanie do przewozu rowerów lub większych bagaży (np. kajaków, sprzętu narciarskiego czy wspinaczkowego).
Zdaniem przedstawicieli UTK wyposażenie wagonów krytych w sprzęgi śrubowe pozwala na łączenie ich z klasycznymi wagonami pasażerskimi oraz niektórymi wagonami silnikowymi i spalinowymi zespołami trakcyjnymi. Z tego rozwiązania korzysta austriacki przewoźnik OBB oraz czeski GW Train Regio na trasach prowadzących wzdłuż pasm górskich lub obszarów rekreacyjnych. Większość pojazdów spalinowych w Polsce wykorzystywanych do przewozów lokalnych jest wyposażona w sprzęgi śrubowe.
PKP jak ÖBB?
Włączenie wagonu krytego do pociągu pasażerskiego zależy również od prędkości osiąganej na trasie przejazdu. Większość tego rodzaju wagonów osiąga prędkość maksymalną 100 km/h. Mogą być one również modyfikowane w celu osiągania prędkości do 120 km/h – takie wagony są wykorzystywane przez austriacki ÖBB w ramach połączeń łączących miasta leżące w Alpach.
Wykorzystanie wagonów krytych w przewozach pasażerskich może pomóc w tworzeniu popytu na usługi kolejowe wśród osób, które chcą oraz lubią aktywnie spędzać czas. Nowe kierunki i trasy do miejsc popularnych turystycznie pomogą wygenerować ofertę dla kolejnej grupy klientów. Doświadczenia przewoźników mówią, że jednym z częściej występujących problemów na takich trasach jest brak miejsca na rowery przewożone przez pasażerów. Podróż koleją z rowerem promuje ekologiczny oraz zdrowy styl życia, wpływając na zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska.
